شاخص تمایز مومن از منافق

1. إِنَّ لِسَانَ الْمُؤْمِنِ مِنْ وَرَاءِ قَلْبِهِ وَ إِنَّ قَلْبَ الْمُنَافِقِ مِنْ وَرَاءِ لِسَانِهِ لِأَنَّ الْمُؤْمِنَ إِذَا أَرَادَ أَنْ یَتَکَلَّمَ بِکَلَامٍ تَدَبَّرَهُ فِی نَفْسِهِ فَإِنْ کَانَ خَیْراً أَبْدَاهُ وَ إِنْ کَانَ شَرّاً وَارَاهُ وَ إِنَّ الْمُنَافِقَ یَتَکَلَّمُ بِمَا أَتَى عَلَى لِسَانِهِ لَا یَدْرِی مَا ذَا لَهُ وَ مَا ذَا عَلَیْه[1]‏

ترجمه لفظی : زبان مومن در پس قلب اوست ولی منافق قلبش در پس زبان اوست چرا که مومن کلامش را قبل از گفتن می سنجد اگر دارای خیر و فایده بود آن کلام را بر زبان جاری می کند و اگر خیر نداشت کلامش را می پوشاند ، ولی منافق هر آنچه که بر زبانش آید می گوید و نمی داند چه کلامی برایش سودمند است و چه کلامی برایش جز زیان چیزی بهمراه ندارد.

ترجمه بلاغی : ارزیابی و سنجش نفع و ضرر سخن، نشانه مومن و عدم تفکر قبل از سخن نشانه منافق است.